Institutionum Linguae Graecae. P.II.

Septimus jam annus agitur, quum in Academia Kijowiensi coepit excoli Graeca litteratura; et hinc jure Slavono-Graeco-Latinarum scholarum nomine insigniri. Insigniebatur quidem illa et antea hoc titulo, sed quod nomine tantum tenus, clare ostendit altum, per totum fere retro adum saeculum, de hac lingua, silentium; cujus cultura quam sit necessaria et utilis ad plantandum, promovendum et stabiliendum Iesu Christi regnum, arguit vel ipsa ejus sapientiae dignitas, quam sortita est in cruce Salvatoris nostri. Cum enim penderet in cruce Sanctissimus, voluit, ad talem se designandum, lingua omnium sanctissima Hebraea uti: penderet potentissimus, hoc indicabat Latina, Romanis tunc orbis terrarum dominis: penderet sapientissimus, vel ipsa potius sapientia, hoc innuebat titulus Graece scriptus; quod Graeci sapientia caeteris gentibus longe praestabant.

Попередня частина за посиланням: Institutionum Linguae Graecae. P.I.

Non impar illi M. A. Muretus de neglectu Graecae litteraturae Orat. 13. Vol. 2. ita disserit: Graeca lingua omnis elegantiae magistra, omnium ingenuarum ac liberalium atrium Parens, altrix, conservatrix; ita jam jacet, ac sordet, ut, qui eam docent, soli prope in scholis relinquantur. Stulti adolescentes Latinae linguae vix primis elementis utcumque perceptis, Graeca ne salutata quidem, aut statim valere jussa, ad Iurisprudentiam, aut ad medendi artem properant, illic tantum gloriae, illic divitiarum tertissimam spem propositam dictitantes. Stultiores liberis Patres ultro adjuvant praeproperam et inconsultam filiorum cupiditatem. &c. Idem Epistola XCIV. L. I. ad Iulium Roscium: In hac commutatione consilii de instituenda ratione studiorum tui, nihil me magis sollicitum habet, quam quod nescio, quos progressus in Graecis litteris feceris. Quarum sine mediocri saltem cognitione cave putes ad ullam doctrinae praestantiam perveniri.

Eis si ita imbutus es, ut possis aristotelem suapte lingua loquentem intelligere, ejusque etiam interpretes Graecos, sine cujusquam interpretatione Latina consulere, non invitus patiar, te ad studia Philosophiae gradum facere: etsi, ut verum fatear, Demostheni, Thucydidi, Herodoto, Xenophonti, et hujus generis scriptoribus, praetereaque poetis graecis annum adhuc unum dari maluissem. Iam vero Martinvs Crusius et Iohannes Posselius, Viri et Graece et Latine ad invidiam docti, necessitatem Graecae linguae demonstrant solidissime. Est, (inquit Crusius L. I. Germanograeciae,) Graeca lingua antiquissima: Grajorum libri, jam inde a Mosis temporibus, perpetua quadam ferie, ad nostra usque tempora deducti sunt: in omnes terrarum partes haec lingua diffusa, a barbaris etiam gentibus expetita fuit. Hac omnes artes, omnes disciplinae, ipsa Dei etiam doctrina continetur: haec divino quodam beneficio in patriam nostram derivata, barbaricum coenum eluit: tenebras in omnibus studiis ortas (ut splendidissimum solis lumen, aeris caliginem densissimam) perrupit atque illustravit. Quod Philosophiae hodie (apud nos quidem) tanta άηρίϐεια est, Dialectica, Ethica, et Physica tam acute, et exquisite explicantur, an non cognitionis linguae Graecae benefictum est? Conversiones sunt utiles illae quidem; sed tamen earum vel optima noverca est: quia vel addit, vel detrabitr vel mutat aliquid in autore: aut saltem propter aliquam obscuritatem non intelligitur: aut rem pro dignitate non exprimit. Dulcius ex ipso fonte bibuntur aquae. Haec Crusius.

Читайте також: Бенедикта Гербеста з Нового Міста Компут

Audiamus Posselium: Ut non dicam, jnquit in praefatione suae Syntaxeos Graecae, linguam Latinam nec recte disci, nec dextre alijs tradi posse, absque Graeca. Idque verum esse, superioris aetatis, qua Graeca lingua ignota fuit , barbaries satis declaravit. Statim enim, ut haec lingua efflorescere et excoli coepit, sequuta est linguae Latinae, it una cum ea omnium caeterarum disciplinarum sanior et sincerior explicatio. Plane igitur sibi persuadeant adolescentes, se, nisi in studiis suis serio Graeca cum Latinis conjungant, in magno et pernicioso errore versari. Nam ut antiquitus nihil habebatur eruditi absque musica; ita, qui hac nostra aetate Graecarum litterarum ignarus est, sciat, se in doctorum virorum numero habendum non esse.

Quid Iacobus Gretserus? Ipse quadragesimum aetatis annum excedens, alias Latinis litteris apprime eruditus, cum in illa infelicissima Synodo Florentina, praecipue ex Marci Ephesiorum Episcopi argumentis, quibus ille Latinos adeo vexabat, ut ei respondere nequiverint, perspecta linguae Graecae utilitate, robore, necessitate, in recte intelligenda coelesti doctrina, domum reversus, confestim adhanc linguam addiscendam, tantam diligentiam adhibuit, ut spatio unius anni etiam grammaticam Hellenicam non contemnendam ediderit.

Non diffitebitur unusquisque, qui diligentem animum ad indolem hujus linguae pervidendam appulerit, tantum in ea situm esse, ut saepe unius vocabulis Constructio bene perspecta longe majorem lucem ad recte intelligenda coelestis doctrinae arcana affundat, quam grandia interpretum volumina.

Experiuntur id, apud quos tanto cum studio, tanto cum amore Graeca Literatura excolitur, ut ipsos eruditos έλληνας in stuporem raperet: Habebat id laudis olim Italia; retinet etiamnum Germania. Alteri hoc tribuit doctissimus Graecorum Argyrophylus Constantinopolitanus: Alteri eruditissimus Portus Cretensis. Ille Romae mira Capnionis in Graecis litteris eruditione percepta exclamavit: Ergo inquit post nostrum exilium Graecia trans Alpes volavit! Hic Crusii Academia Tubingensi linguae Graecae Professoris, accepta Epistola Hellenice ad se sat docte exarata, Patriae άιχμαλωσίαν, Litterarumque suarum ad ali enigenas migrationem his deplorat verbis.

Читайте також: Роман Тимківський. Про чесноти греків і римлян

΄Εδάηρυσα τοσαύτην α΄ηαταςασίαν, ηαί τύχης μεταβολην γεγονέναι ώς τάς ΄Αϑηνας, την της έλλάδος ΄έλλαδα, το Φως της οίηουμένης, τόν ιερόν των μουσων σηηον, την άπασων των ύΦ ήλιον έλευϑερωτάτην πόλιν δουλεύειν (Φευ) νυνί βαρβάροις ηαι όλέϑροις, ηαι φδ άυτο το περιΦανέςατον ονομα διασωζειν παιδέιαν δέ, ηαι λόγους, αλλαχου της γης, έν έϑνεσιν αλλοδαποις (Βρετανοις έσχάτοις, Κέλταις ηαι Γερμάνοις) ασηειϑαι, ηαι διάσημον έιναι. Τάυτην εδάηρυσα την τύχην, α΄ναγνφς την σην επιςολην ηαι διεξελϑων τάναϑ έναςον α΄υτης, μετ ένπληξεως. Ουμη αλλ επειδη των πάντων διαδοχη. Και φδέν έςι των όντων, οπερ ποτε εις πειραν μεταβολης ούη ερχεται; οισέον γενναίως το πεπρωμένον, ηαι στερητέον, οτι εν αλλοΦύλοις εϑνεσιν, ηαι πορρωτάτω της γης οιηφσιν, ύπο πλειςων, ηαι τοιούτων, οιος ει συ, ανδρων, το της έλλάδος ονομα, διηην μητρος γνησίας τιμαται, ηαι στέργεται, ηαι Φαίνεται τριπόϑητον ειναι.