Іларіон Ярошевицький. Arbor Tulliana Iasinsciano
{stor. 229 – файл 0467}
ut ne Dionis q[ui]dem calcari h[a]b[e]ret opus quo se expedit9 versaret hic demonstratio ponenda de continuo q[ui]d n[on] componi[tur] ex indivisibilib9. Expunxim9 Philosophorum syllabo diminuta ha[e]c entia et fecim9 divisibile q[ui]d q[ui]d Philosopi e[st]. Tu Deus Optime Maxime cui q[ui]dem punctum Ha[e]nio ideoq; montib9 par e[st] annue ut hoc v[el] punctum sit ante te vel punctum q[uo]d hacten9 Dixi.
Præfacio ad Universam Philosophiam
Prodit feliciter Duce et Comite Radiviliana Aquila in apricum cæli academici solem Philosophiamea Illus[trissi]mæ ac Celsissime Pr[ince]ps etc. Hacten9 cum Atticis noctuis intra sapi[ent]ia[e] Abdyta biennio toto latuit ab operosis noctib9 diem scientia[e] auspicatura, seu veri9 noctes ipsas Cleanteis ignib9 illustrata iam ex umbris fortunatiore forte ad publicum solem procurrit. Postq[ua]m aquila[e] Radiviliana[e] Alius ad solem nati auspicia sibi adoptavit. Nec vero par erat aliam [prae]terq[ua]m Mitratam aquilam e Palamonio magnorum Lituania[e] Ducum sanguine Sarmatia[e] felicit[a]ti notam Cursus sui prodromam et auspicem deligere qua[e] avita[e] Domui mea[e] ad gloria[e] et fortuna[e] metam vestigia [prae]monstravit maioresq; meos sub alis et tutela ad maxima grariarum eduxit incrementa, Pra[e]terq[ua]m q[ui]d ales ha[e]c ut splendore sanguinis ita sublimit[a]te volatus par Coronatis regum et Ca[e]saru[m] aquilis eo gloriose [per]nicib9 alis eniti[tur] quo nulla ca[e]terarum pupilla valet eluctari, quin vindice solis radio feria[tur]. Evolavit illa adusq; sudum[!] gloria[e] Ca[e]lum iovis et martis Numinum sc[i]l[i]c[e]t magnorum Ducum et heroum [prae]ter vecta in Illustrimis Antecessorib9 Rodivilijs quorum gloriam et gesta meli9 evultu Tuo q[ua]m ex annalium revolutione legim9 et colligim9. Iam enim ultra supraq; spem natura virt9 et Indoles Radiviliana inte sibi omniu[m][!] fecit Romani Compendium et nobilissimam Celsissimorum Ducum et Sacri Romani Imperij Principum Radiviliorum Epitomen ut cum magna Omnes arte et marte Toga Sagoq; deacrint Rectefactorum specimina et virtutum experimenta Celsitudo tua maiorem ante a[e]tatem appromittat datura cum a[e]tatis accessione maxima hacten9 invirtutum sacrarie ex agit quos cum Celsissimo Fratre sub Oculis maximi Pontificis
{stor. 229a – файл 0468}
inter Romanos applausus demum inter liligeri[!] Regni splendores traduxisti eo vita[e] morumq; Candore ut pari semper animi et sapientia[e] nitore illibatum Regni Lilijs retuleris Concilorem. Iam maturantib9 fortunam in Te Radivilianam annis a[e]quis Possib9 maximorum honorum [per] Illustrissimos maiores Ha[e]res et heros applaudente Sarmatia inter bene [prae]cantium omnium vota ad honoris aditum progrederis in cui9 limine patere Princeps Ill[ustriss]ime Peripateticum emensam stadium Philosophiam meam sub Celsitudinis tua[e] auspicijs ad Aristotelica[e] Laurea[e] coronamentum aspirantem consistere. Nec enim alibi[!] gloriosiorem stagira[e]o Cursui metam designare aut noncisci poterat q[ua]m si Aristotelicis velitationib9 in pacifica scientiarum arena exercitata eo loci honorariam bravij[!] vice capesseret stationem. Unde Celsitudo Tua ad fastigia Dignitatum citatos gloria[e] passus adornat secuta e[st] hacten9 indefesso inter stagira[e]as exercitationes Conatu Calsitudinem tuam p[er] virtutum sacraria commigrationem iam pro Corona et Coronide honorarij Adyli limen ambit ut in Celsitudinis Tua[e] Comitatu obsequiosa in honoris atrium admitta[tur] in quo dum Celsissimo vertici triumphales laureas et Coronas inserendas Bellona heroica[e] dextera[e] mareschalcales Scipiones signatorios annulos Laticlavia Ducalesq; clavas Radiviliana gloria [prae]sentat. Theses Ego Philosophicas Celsitudini tia[e] pedib9 Reverenter demisseq; adsterno. Admitte Pr[ince]ps Illus[trissi]me Celsissimo Nomini et honori tuo Vectigalem Spartam et pro suprema Philosophia[e] Laurea sub Celsissim9 mitrata[e] aquila[e] auspicijs inarenam [pro]deunti clementer annue. A Radivilianis auspicijs in manus tuas delabi[tur] Illustrissime Ha[e]c Sparta Perillustris ac Magnifice D[omi]ne sub dapifer Kiioviensis tantilli Temporis hospes fidam sibi fidelem Principi stationem apud te veteranum principum Radiviliorum Clientem depaciscit Effecit ad spectata Tua in Illustrissimam Domum Radivili tam fides q[ua]m ab ineunte a[e]tate Alberto primum et Alexandro magni Ducatus Lituania[e] Mareschalco tum Michaeli Castellano Primum et Palatino Vilnensi demum magni Ducatus Lithuania[e] procancellario et victoriosissimo Duci Exercituum obsequiosa voluntate abunde [pro]basti ut post nesvisiensis arcis Gubernium inqua tam Ducum titulos
{stor. 230 – файл 0469}
q[ua]m antiquit[a]tis Fortuna, etiam recens hoc depositum honoris Radiviliani Adytu [!] illatum fidelit[a]ti tua[e] comittere[tur]. Principe igi[tur] loco Theses has auspicijs Illus[trissi]mi Caroli Radivilij Ducis in Olylia et Nesviż Comitis in Mir et Izydłowiec propugnandas prompta voluntate tibi indolis fero [pro]acceptise[tur][!] Illustrissimo Principe a[e]stimans, postq[ua]m principis in te Personam colere iuss9 sum et venerari sed et Gratia[e] vestra[e] denussissime[!] aclinem adsterno Philosophiam rueam perillustres ac Religiosissimi hospites qui [per] illustri ac Religiosissima [prae]sentia vestra arenam hanc terminalem condecorastis favete benevole tendenti ad palmam sic favore vestro felici9 ad coronam et Coronidem Philosophicam provehar eluctatur9 Dixi.
Præfatio L[o]g[i]ca ad 1mas Disputationes
Bene e[st] tantis per intra terminos morari et in ipso Eurippi Littore prudenter ha[e]rere q[ua]m temerarie in Immensum eluctari AA. In immanes citra omnem dubia[e] spei aleam involat Scillas qui q[ui] nimio ausu anhelat omnia [per]peti nec Friges hijadas et Tritones nec ventos horret iniquos, nec demum vesanam trepidat rabiem Nosi[!] cui trisulcum Neptuni Tridentem salutare et ferales Nerei haustus sumbere [!] n[on] dum concessum e[st], supra mortales an saperet an poti9 insiperet hoc inpassu sapientib9 problema relinquo rimandu[m], qui ingenio se ipsum et rerum naturam [prae]tergredi[tur], errorib9 magis q[ua]m Aquilonib9 circumact9 [per] mille Meandros ruit [prae]cipitanter in pericula ut mox inipso tandem littore an cupidine gloria[e]an vana elata[e] mentis iactantia [per]lustrare meatus et abdyta oceani [prae]rupta emoliri ne ipsum Lateat autumet. Lente audax anime non tam littora q[ua]m delusa[e] ludibria mentis investigabilis, nec tamen absq; Comite prudentia in Immensum erumpes
Est prope tam lethum quam prope cernis aquas
Fatorum est quodcunq; paras haud ulla Carina
Consenuit fallit port9 et ipse fidem.
Veloces ingeniorum fluctus invicta coercent acro ceraunia leves arena[e] tumultu antes cum scientia augustos frangun[tur?][!] se peliunt Ca[e]sares et infiniti nempe peritissimi Viarum Iasones hiante absorbti gurgite qui aurei [per]cupidi velleris in Domestica ripa Colchos tetigere. Et certe omnes fere q[ui] suis confisi
{stor. 230a – файл 0470}
auspicijs n[on] pri9 in mari q[ua]m in animo periere pri9 illos an avaritia[e] an gloria[e] demersit latex q[ua]m Pelagus. Rara e[st] sine [prae]cipiti cursu Cupiditas q[ui]dq[ui]d enim vult instantane vult morasq; amnes illa et illarum comites sumptus odit eo brevior inexitum via et crebri celerior naufragij ca[us]a quo promptior ab exortu in Immensa. Procul a Nobis Peripatetici nefanda Crisis ut n[on] pri9 e[ss]e in littore Eurippi, n[on] pri9 Scopulos evitare q[ua]m bona[e] promontorium spei saltem gloria[e] apicem auspicemur. Quisquamve fontem Aganipidum n[on] salutando Musas alimine exhauserit? Quis Tulliana Rostra liquidis unionib9 exornaverit si pri9 animi ardore et fervore illos n[on] excoxerit? quis veterum stoam a[e]mulari ca[e]pit q[ui] pri9 umbratiles Academi Latebras n[on] lustraverit? et porticum n[on] pulsaverit. Felices hos Logicos q[ui]b9 cum Xantho omnia scire datum e[st]? ut tandem maiorem h[a]bam9[!] profectum Minora cogitem9, a minimis utiq; ca[e]pere maxima, ingens a scintillis erumpit Vesuvi9, a[e]mula[e] Cælo turres anteq[ua]m nubib9 caput inserant, reptarunt humi grandia qua[e] spectam9 et miramur volumina aliteris initiun[tur], exguttis diluvia ex exhalationib9 fulmina generan[tur] ex athomis Montes, nemo repente summu[m] Olimpi tetigerit verticem et in auge Gloria[e] stetit. Quod si ita e[st] nos itaq; etsi in Eurippi littore fluctuam9 tamen immota sci[enti]a[e] anchora contra figmenta et errores Heracliti et Plotini velut Torrentem firmati q[ui] asserebant nulla[e] penit9 dari scientiam, putabant enim hi Mentores an veri9 Negatores omnia in orbe e[ss]e continuo mutabilia et nullo momento eodem modo se res h[a]b[e]nt contra quos hic dan[tur] principia lumine natura[e] nota ut impossibile idem simul e[ss]e et b[on] e[ss]e omne totum mai9 sua parte ex q[ui]b9 possunt deduci conclusiones scientifica[e] Ergo da[tur] scientia. An[nu]s [!] iuxta Omnes Philosophos certum q[ui]d vero Conclusio scientifica p[otes]t deduci sic ostendo omne divisum e[st] mai9 membro dividente, sed omne totum e[st] divisum [et][!] omne totum e[st] mai9 membro dividente qua[e] conclusio e[st] certa et evidens deducta ex[prae]missis lumine na[tur]a[e] notis Consequenter est scientia, ergo datur scientia. Tu vero a[e]ternum Luminis splendor inextinguibilis Ter optime Maxime Deus cui nos in ortu scientiarum velut Cimme-
{stor. 231 – файл 0471}
rijs noctib9 involuti quia errorum Caligine obnoxij devovim9 effunde gratiarum tuarum radium, ut mens nostra fluctuans post tot difficult[a]tis scopulos et decumanos toti9 vita[e] fluctus insudum gloria[e] et Terminum perpetua[e] serenit[a]tis inte nunq[ua]m terminabilis elucte[tur] et quiescat Dixi.
Ora[ti]o Pro Disputa[ti]one menstrua Ex L[o]g[i]ca ex circumstantia triumphantis supra Iordanem VERBI Divini
Bonis auspicijs quia Duce et Comite stella maris maria ina[e]stuantem eruditis procellis Peripatetica nostra Argo erapit Eurippum AA. Hacten9 cum atticis noctius nempe intra Proemalia ra[ti]onis sapi[ent]ia[e] abdyta velut toto sinuosa littora temporis latuit intervallo nastatim ab initio insueta navigij Oneraria inter furentes AEoli turbines et alatas tumentis Nerei Cristas adverso fato ad Syrtes et Brevia allide[tur] v[el] demum indolendum sinistro cessura Neptuno hecatonben ut vesano haustui dulci9 saperet, v[el] deniq; aspirantib9 favonijs inaltum Peripatetica eluctare[tur] clasisset cristallinas scientiarum aquas vehere[tur], Quidni [per] cristallum solares radij forti9 urant et sic n[on] tam solem Archimedis q[ua]m ardorem et a[e]stum eruditi fulgoris vere[tur] ne inliquido elemento in busta et cineres solva[tur] verecundi9, sed q[ui]d loquor? Oneraria[e] nostra[e] null9 timor addit alas, gradi[tur] secura [per]undas, ab operosis noctib9 diem sibi scientiarum et felicissimum portum auspicatura. Nec enim alibi stagira[e]o Cursui Securiorem quietem designare aut nam cisci q[ua]m ad metam crucis hodie supra Iordanem triumphantis auream malaciam ominari poterat felici9. Unica nempe felicitas e[st] subcruce navigare lethum sub hac cani[tur] celeusma recto tramite ad portum Curri[tur] cui ipsa via export9 omnium affixa erant. Ergo pergita mecum inclyti Eurippi Argonauta[e] Cym[m]erias noctes absit formidare submers9 Iustitia[e] intra Iordanis Undas Titan a q[ui]b9 nobis [prae]cebit sereni9. Quid ampli9 ha[e]rem9? Medium tenere beati9, en septem Paracleti expansa favent vela, nostram nempe ratem ad promontorium bona[e] spei propulsura, nec desunt nobis augusta academici Poli magna cum suis acutis splendorib9 [prae]lucere Luminaria quorum Te imprimis Magne Planetes Ill[ustriss]ime ac Reverendissime purpuratorum primas
{stor. 231a – файл 0472}
Kiioviensis et toti9 Rossia[e] metropolitane apello, qui [prae[ter virtutu[m] et gratiarum splendorib9 navigantib9 monstra iter, et avita Cinthia cornib9 ca[e]lofixa fixam a[e]terna felicit[a]tis autumos[!] statione[m] Alterum te fulgentissimum in Thaumaturgo Pieczariensi Polisid9 positum Il[ustriss]ime et Reverendissime magne abbatum Abbas profiteor qui luctantes cum adversis fluctib9 tanquam Paterno [pro]tegis sinu, proteges et nostram velificantem ra[ti]onalem Classem qua[e] [per]petuo Tua[e] gloria[e] amore ore et re militare obliga[tur] Dixi.
Præfacio de Universalibus L[o]g[i]ca[e]
Pra[e]stantissimum imo augustum delluugusto Spinosa[e] L[o]g[i]ca[e] rosetoflorem utpote Universalia propono AA. Divimoris certe Flora[e] part9 non Pestaneis enutril9 delicijs non Adonidis Vigilantia Cult9 n[on] deniq; ridentib9 Elisiorum pratis arisisse doctis mentib9 nat9 sed Citra Hesperidum quoq; fabula infurculis L[o]g[i]ca[e] Universale veriores et uberiores Saturni sæculis parturit fruct9, q[ui] procul a septem trionali ne dicam Marcescere grandine, nec Boreales extimescit insultus, verum in auge sa[e]vientib9 serij favoribilib9 afflat9 Zephiris cunctorum animos nativo recreat vigore. Allaboravit hic sedulu Mater Philosophia eo conatu ut quo industri9 intenso anhelita gemmeos sudoris torretes eliceret, eo sereni9 in horto spinarum, etiam la[e]tiores spectaret delicias et fructus legeret, quib9 n[on] sensuale Principium sed Ra[tion]ale[!] magis oblectare[tur], odit magistra scientiarum illos quorum in corde vernatit[!] q[ui]dem Rosa[e] inlabijs vero pullulant spina[e] ne duam[!] Logica[e] qua[e] etsi vehementi halitu velut sirij ictu modicum quippe ibi Commodum ubi incognita substantia audiens solum modo palpebris illis illudit et eludit grande inq[ua]m vuln9 recipiunt sed in uberiorem sui horti pactum et si lugubriorem odorem tollit, in apricum Serena[e] mentis sudum pupillam opprime scopum verit[a]ti infallibilem designabilis dum ubi exclusa accidentium specie ama[e]nissim9 decori substantia[e] rapi[tur] in spolium delicatiora lacte et melle flente gleba alaturum nicrementa, hoc privilegium nempe nostra sorti[tur] L[o]g[i]ca in cui9 Spinoso quamvis Viridario subnantiam tamen cognitione attingere n[on] vero exteriori libare ORexi licet ac ea q[ui]dem
{stor. 232– файл 0473}
methodo ut uni9 intuitu doni ac simul Cristallino mentis Poligono, aut poligono Cristallo intuea[tur]. Sola [prae]cisione actus ab extrinseco perspecta n[on] individualem e[ss]entiam verum e[ss]entialia [prae]dicata spectante, hinc sterille evellit colium sc[i]l[ice]t na[tur]am extrasingularia, pullulantem suo liliaceo candidata[e] verit[a]tis. Roseto ex parte actus Contenta, hinc eliminat tribulos quos independenter ab intellectu assignat Licentia extirpat lentes Platonice Com[m]entu Idea[e] nec concavo lunari id allegat ut in Connexo dives Principium germinandi natura complecta[tur] ha[e]reditate et delecte[tur]. Nos vero abscissis Lizantijs et velut putridijs et infectis Membris plantatum florem [per] Cognitionem talem [per] quam unum ab alio discerni non possit sc[i]l[ice]t Universale nostrum, ubi instar Uni9 vestro AA. sapientissimi palato et Oculis expono Cui9 candor pudor, lux et ama[e]nitas vigor et odor doctas recreat mentes. Ne vero inter vehementes ingeniorum Ardores et sirios a[e]stus Marcescat Te placidissima Nubes, qua[e] refrigerio et Rore Ca[e]lesti a[e]terno a[e]stu flammantem universum Orbem extinoxisti Te inq[ua]m imploro Maria Florem meum [pro]teges et defensuro illud auxilium[!] et vires corriges.
Præfacio in [p]hysica habita Anno 1704
Falli[tur] quoq; n[on] gloria[tur] ille prim9 Magicarum Artium Magister Zoroastres q[ui] p[er] risumsibi una cum vita[e] exordio prolatum pardiuturnos cespitare annos et Augusta Numerare sa[e]cula polliceba[tur]. AA. Sapientissimi Rerum humanarum na[tur]a n[on] magis gaudere devita q[ua]m spernere interitum q[ui]dq[ui]d solers industria na[tur]a benigno sinu erexit Totum id infaustus ruina[e] architectus ab ipsis deruit fundamentis Novam infelicis exitus Colonia[m] nistavraturus. Na[tur]a legib9 sancitum e[st] ut n[on] tantum [per]ennare sed nestare q[ui]dem diu cuiq; liceat. Dubia infida[e] Lucina dexera in ipsis fere Cunabulis lactavit nos bellarijs v[el] ideo ut universum orbis [per]lustrem9 theatrum Viatores et publica Mortalit[a]tis nece cecumbam9[!] v[el] ut frugilitatis Sca[e]na[e] [per]agendi deposita vita[e] [prae]texta exuvias a[e]tatis n[on] sine ludibrio raptori mortalium tempori exuberanti9 sc[i]l[ice]t deponam9. Verum stabilem q[ui]dem [prae]sagientis spei lippientib9 subductam oculis
{stor. 232a – файл 0474}
arripim9 fiducia[m] nec grande circa periculum mentes saciare unquam ventum e[st] solatio. Diem quam ducim9 attica q[ui]a atranoxe[m] lucem quâ frugimur fatalis umbra intercipit, n[on] semper fortuna velificandi in littus bona[e] spei iactat anhora[m] sa[e]pe lubricam in ipsa malacia monstrando appiam eludere et elidere amat, ut n[on] un9 Iason velut remora interprocellas cum sua venaria detent9 trireme, abijt in[pro]findum Neptuno consecrand9, vinci[tur] ars vento nec iam moderator habenis uti[tur] at ratis gurgite lambit ima Tollite sagacem palpebram in elatos Orbis a[e]des violento agitatus fatorum impetu aut in pabulum aut inspolium Theonido Denti proniorem ad ruinam sotriun[tur] lapsum. Audistis illud turris Babel portentum, eheu q[ua]m debiliori vinixum[!] fundamento eo ponderosi9 quo solidi9 vindicta[e] nemesi cessit in hecatomben, submisere oblivioni Caput sumptuosissima Arthemisia[e] mausolea q[uo]d a[e]mulari Ca[e]lo videban[tur] suis quippe obruta Cinerib9 ingemiscunt, sola bonisauspicijs Peripateticorum stoa dubias no vercantis Dea[e] fortuna[e] eludit vices dum infieri Corpora tam sublunarium q[ua]m Ca[e]lestium Ma[teri]alium tria ponit fundamenta nempe Ma[teri]a priva[ti]onem forma[e] inducenda[e] tanquam t[e]r[mi]num aquo et ipsam formam inducendam tanq[ua]m terminum ad quem his nempe principijs stabilita [per]enne sibi autumat robur ha[e]betati imo enervati genio et ingenio q[ui] cum Parmenide Unum statuerunt principium Corporis na[tur]alis nempe finitam mobile sed obijerunt ingyrum vorticiu[m] formas induentes [per]enni absorpti sunt gurgite, q[ui] aquam modo addensatam exqua omnia volebant constore. Quid dicam de illis q[ui]cu[m] Heraclito ignem cum Democrito infinitas athomos exquarum concretione asserebant et dispersi in athomos vix memoria[e] son9 relictus e[st]. Quod si ampli9 audax anim9 novis assurgeret arietare insultib9. Tu quoq; sum[m]um Principium Omniu[m] Deus Ter Optime Maxime inquo Omnes vivim9 Movemur et sum9 n[on] p[er]mittes stoa[e] nostra[e] lapsum periclitari.
{A[nno] 1704} Oratio Im[prae]ssa Dedicatoria Conclusionis Oblata[e] Illus[trissi]mo D[omi]no Ioanni Mazepa Duci Magno Rossia[e] a D[omi]no Wladimiro Łomikowski
{stor. 233 – файл 0475}