Institutionum Linguae Graecae. P.I.

Septimus jam annus agitur, quum in Academia Kijowiensi coepit excoli Graeca litteratura; et hinc jure Slavono-Graeco-Latinarum scholarum nomine insigniri. Insigniebatur quidem illa et antea hoc titulo, sed quod nomine tantum tenus, clare ostendit altum, per totum fere retro adum saeculum, de hac lingua, silentium; cujus cultura quam sit necessaria et utilis ad plantandum, promovendum et stabiliendum Iesu Christi regnum, arguit vel ipsa ejus sapientiae dignitas, quam sortita est in cruce Salvatoris nostri. Cum enim penderet in cruce Sanctissimus, voluit, ad talem se designandum, lingua omnium sanctissima Hebraea uti: penderet potentissimus, hoc indicabat Latina, Romanis tunc orbis terrarum dominis: penderet sapientissimus, vel ipsa potius sapientia, hoc innuebat titulus Graece scriptus; quod Graeci sapientia caeteris gentibus longe praestabant.

INSTITVTIONVM
LINGUAE GRAECAE LIBER,
VTILISSIMIS REGVLIS, CVM
ALIIS AD SOLIDIOREM HVIVS SACRI
IDIOMATIS COGNITIONEM OBSERVATIONIBVS,
NON SOLVM AD RECTAM VOCVM
ΣΤΝΘΕΣΙΝ, SED ETIAM AD CONFICIENDVM METRVM GRAECVM
PERNECESSARIIS,
EX VARIIS AVCTORIBVS COLLECTU,
INDICIBVSQVE GRAECO ET LATINO
INSTRVCTVS ET EXHIBITVS
IN ACADEMIA KIJOWOMOHYLOZABOROWSCIANA.
NVNC PRIMVM TYPIS EVVLGATVS.
WRATISLAVIAE
APVD IOHANNEM IACOBVM KORN.
MDCCXLVI.

PRAEFATIO IVVENTVTI ΦΙΛΕΛΛΗΝΙ

Septimus jam annus agitur, quum in Academia Kijowiensi coepit excoli Graeca litteratura; et hinc jure Slavono-Graeco-Latinarum scholarum nomine insigniri. Insigniebatur quidem illa et antea hoc titulo, sed quod nomine tantum tenus, clare ostendit altum, per totum fere retro adum saeculum, de hac lingua, silentium; cujus cultura quam sit necessaria et utilis ad plantandum, promovendum et stabiliendum Iesu Christi regnum, arguit vel ipsa ejus sapientiae dignitas, quam sortita est in cruce Salvatoris nostri. Cum enim penderet in cruce Sanctissimus, voluit, ad talem se designandum, lingua omnium sanctissima Hebraea uti: penderet potentissimus, hoc indicabat Latina, Romanis tunc orbis terrarum dominis: penderet sapientissimus, vel ipsa potius sapientia, hoc innuebat titulus Graece scriptus; quod Graeci sapientia caeteris gentibus longe praestabant. Quo factum existimo, ut Graeca lingua in toto fere orbe adeo excoleretur, ut in magna parte Europae, in tota minore Asia, in magna parte majoris Asiae, in Syria, Palaestina, Aegypto, in regione Africae Cyrenaica, plurimisque jnsulis, tanquam vulgari hac uterentur. Testes sunt LXXII ex gente Hebraea SS. Bibliorum INTERPRETES: Testis CICERO in Orat. pro Archia Poeta Graeco: Si quis, inquit, minorem gloriae fructum putat ex Graecis versibus percipi, quam ex Latinis, vehementer errat: propterea, quod Graeca leguntur in omnibus fere gentibus, Latina suis finibus, exiguis sane, continentur. Hinc evenit, ut rerum Iudicarium scriptores, Philo et Iosephus, quamvis ipsi Iudaei, iique Hebraice doctissimi; horum tamen ille, anno Christi XXXX. hic vero LXXVIII, fere lingua Graeca, Historiam suam pertexerint. Idem dicendum de ipsa coelesti doctrina novi foederis; quod Spiritui Sancto placuit per viros ϑεοπνεύςους eademSacra lingua exarasse. Hinc facile constat, quantum situm sit in Graeca lingua: quantum in cognitione ejus tum Ecclesiae Christi, tum reipublicae litterariae praesidium sit.

Читайте також: Семантика прийменникових та безприйменникових конструкцій середньовічної судово-адміністративної латини XV–XVІ ст.

Quod qui non videt, nae ille vel talpa coecior, vel Tyresia exoculatior. Viderunt id viri, qui ejus necessitatem litteris posteritati commendarunt Prodeat in| medium erasmvs roterodamvs , qui in libello, quem Methodum compendio perveniendi ad veram Theologiam vocavit; ita de necessitate linguarum ad Theologiam addiscendam, disserit. Iam, inquit, quod ad eas attinet litteras, quarum adminiculo commodius ad haec pertingimus, citra controversiam prima cura, debetur perdiscendis tribus linguis, Latinae, Graecae et Hebraicae: quod constet, omnem Scripturam mysticam hisce proditam esse. Quarum cum avGustinus S. Latinam duntaxat calleret, Graecam leviter attigisset, Hebraicam nec sciret, nec speraret; tamen libro de doctrina Christiana secundo non dubitat, harum cognitionem ad sacros codices vel intelligendos, vel restituendos unice necessariam pronuntiare. (et non paucis interjectis.) Quid quod nec ea commentaria, quibus Hieronymus ea restituit, satis intelliguntur, si linguas, quarum testimoniis nititur, prorsus ignores? Quod si semel sufficiebat Hieronymiana translatio, quorsum tandem attinebat, caveri Pontificum decretis, ut veteris instrumenti veritas ab Hebraeis voluminibus, novi foederis, e Graecorum fontibus peteretur? Quod ipsum non uno loco praecipit avgvstinvs. (et paulo post) Ipse Divus Augustinus jam Episcopus, jam senescens, ad Graecas litteras, puero degustatas quidem, sed fastiditas, reversus est.