Domus virtutis et honoris...

Basilicum ille facinus se patrasse, diffiteri non potest, Basilicam vero Numini Tuoque nomini sit ructam, penna profana ausus inuolare, nullibi etiam securius receptaculum, praeter eandem Basilicam sperat se inuenturum; quam Consacranei Tui Sodales in publicum omnibus calamitatibus Asylum, erexerunt. Etenim Templo Coenobioque, hoc de latere, illo e lapide fabrefactis, quid aliud nisi binas columnas incendio diluuio que inexpugnabiles statuerunt? Supplicibus autem duas arces refugij in penetralibus earum a peruerunt? Quarum utramque Tu solus corpore imples, spiritu animas et omni telorum genere, quaecumque habent armamentaria coeli, instruis. Tu solus in viri usque specula pro portis Civitatis, contra portas Ottomanicas continuus excubas. Agmina morborum non modo hostium, a liminibus illarum arces. Quoties fulmen Turcicum, turbo Scythicus, tempestas Moschovitica, nimbus Moldavicus, procella Roxolana Leopolim inundarunt?

Бартоломей Зиморович

Domus virtutis et honoris 
per Patres Fratres Ordinis Minorum S. Francisci Obseruantium. Leopoli constructa. 
Et per Bartholomaeum Zimorowicz Consulem Leopoliensem descripta. 

[Епіграф – обрамлений словами.]
Vos Sancti Dei inclyti qui
estis mente lucidi Franciscum imitati
orate ut in tepidi hic simus.
Semper fervidi et post modum beati.

Quae sibi seruarat rediuiuo Stigmata Christus
Haec Francisce tibi multus inussit amor.
Figere te docuit Natoru~ in pectore Christus
Ardentes flammas Ignis ut Ordo foret.
Est Ignis Bonaventura, est Antonius ardor,
Bernardinus amor. Ducla quid?
– Irradians.

Divo Ioanni de Ducla

Magni Patris Seraphici Francisci
Magno inter Fratres Minores Filio
Maiori Magnae Matris Primicerio
Maximo Crucifixi Domini imitatori
Laris suis Baiulo, Author offert.

Читайте також: Україна, Словаччина, Польща – під покровом Івана Дуклянина (проблеми пошуку і перекладу українською латиномовних джерел життєпису святого)

Nunquam ego calamum meum scriptorium, ad postes Mausolei tui affigere praesumerem, nisi ipse prior stimulis conscientiae actus, ad statuam tuam confugisset. Basilicum ille facinus se patrasse, diffiteri non potest, Basilicam vero Numini Tuoque nomini sit ructam, penna profana ausus inuolare, nullibi etiam securius receptaculum, praeter eandem Basilicam sperat se inuenturum; quam Consacranei Tui Sodales in publicum omnibus calamitatibus Asylum, erexerunt. Etenim Templo Coenobioque, hoc de latere, illo e lapide fabrefactis, quid aliud nisi binas columnas incendio diluuio que inexpugnabiles statuerunt? Supplicibus autem duas arces refugij in penetralibus earum a peruerunt? Quarum utramque Tu solus corpore imples, spiritu animas et omni telorum genere, quaecumque habent armamentaria coeli, instruis. Tu solus in viri usque specula pro portis Civitatis, contra portas Ottomanicas continuus excubas. Agmina morborum non modo hostium, a liminibus illarum arces. Quoties fulmen Turcicum, turbo Scythicus, tempestas Moschovitica, nimbus Moldavicus, procella Roxolana Leopolim inundarunt? Quoties ardentes bello vicinae Provinciae flammis desolatoriis eam coronaverunt? Semper sub clypeo tuo salva permansit, sospes euadit. Unde non immerito ante Aram tuam, Reges sceptra, Imperatores clauas, Triumphatores palmas, Consules fasces, Sponsi corollas, Aegri morbos, Sani Soteria deponunt. Neque alium Duces Herculeum, Milites Martem, Magistratus Consum, Coniuges Hymenaeum, Morbo si Aesculapium, Ciues Sosipolidem praeter te agnoscunt. Quibus omnibus Tu solus et Unus Statorem, Soterem, et Auerrun cum te exhibes propitium. Horum vestigiis calamus quoque meus, multorum votorum reus, ad te postliminio recurrit, neque alium elementaria ruditatis suae Manuductorem ac Diaeceten praeter te agnoscit. Ut enim quod verum est, ore eius eloquar.

Qui me litterulas primi docuere Parentes. Ante Lipsana Tua laeuo loculos tabulataque, lacerto mihi suspenderunt; neue in utraque rasa tabula, Alpha strumosum, vel Beta verrucosum titubante manu amplius ducerem concinnatum per se calamum, in conspectus tuo tradiderunt. Hunc ego velut de manu tua acceptum, iterum tibi redhibeo. Neque ut inter heroica donaria plebeium anathema pendeat opto, verum ut supremis codicillis vitae meae, beatam periodum ille apponat. Tu voto subscribas meo apprecor.

Tuus ex Asse Cliens
Bartholomaeus Zimorowicz
Consul Leopoliensis

Domus virtutis et honoris

Magnus in minimis Deus solenne apud se habet: Granda de primis producere facta minutis. [Lucre] Ut talia innumera taceam, De Franciscum obdemissionem animi minimam mortalium prope alterum Christum fecit, Confratres autem eius Minores, Maioribus natum praetulit. Et si maior oculis, quam auribus fides, Leopoli Templum Caenobiumque eorundem, e paruis initijs, in operosam sumptuosamque molem, ad decorem orbis tutelam urbis eduxit. Cuius constructionem conterraneamque mihi, eo promptius memorandam sumpsi, quia in oculis meis caepta, una mecum iisdem plane annis creuit adoleuitque. Nunc ad cunabula eius venio. Temporibus Vladislai et Casimiri Yagelonidarum Regnum Poloniae Odrowazijot si oppibus clientelisque potentes Russiam cum Podolia iure fiduciario diu tenuerunt, sub spetiosis tamen Satraparum et Praefectorum nominibus. Novissime Petro Palatino per valachos interempro Andreas de Sprova Odrowasius Sobrinus eius eandem Provinciam, Casimiro volente habuit. Is ut frequens et confiniis Russiae, cum copiis ex cubitorijs agere solebat, ne castra ambulatoria sine sacris haberet, duos religiosos in contubernio D. Ioannis Capistrani strictore disciplina ad omnem pietatem enutritos, secum circumducebat, quos et Leopolim cum comitatu suo induxit. Ubi verbi diuini ad Populum dictione auriumque delicta satentibus accommodatione, praesertim autem vitae austerioris nouitate oculos animosque. Ciuium omnium ad se traxerunt. nec mora consensu amplissimorum [Area quis dedit A.D. 1460] ordinum accendente magistratum urbanus areolam, vaculam, portam Halicensi, oppositam mansioni illorum primo assignavit, post modum capatiorem a Gregorio vectore publico peculio coemptam, priori adiecit. Supra quarum superficies, Andres Odrowasius domicilia ascetica sacellumque [Asceterium quis construxit? Quis introduxit?] extemporaneum, sub auspicijs D. Andreae cognominis sui construxit. Porro Gregorius Sanoceus Pontificia authoritate, domesticos Dei illuc introduxit, clauesque a voluntario carcere Gabrieli de Verona, primo illorum Philacistae tradidit. Cuius sub custodia Patres primitiui (quinque fuisse memorantur) dum famen ieiunijs obsonant somnum vigilijs placant, opes ex [Quot fratres?] inopia corradunt, et in carne, sine carne viventes corpore in terra, animo in coelo conversantur subito examina febrium maleferiatarum Leopolim inuaserunt, quarum diritate. [Pestis Leopoli A.D. 1464]. Dum
Velut in Syluis Autumni frigore primo
Laesa cadunt folia
correpti mortales caderent, ad opem Christianam illis ferendam, primi omnium Patres aduenerunt. Factum itaque dum in morbidis corporibus animos aegros fomentis spiritualibus reficiunt, et ipsi viru [Fratres IV fatis cedunt] lento aere afflati, mortalitati succubuerunt uno tantum superstite relicto. Eo audentius Russi circumcirca habitants, ut Shisma sum a vicinia illorum sibi metuens, timore assiduo liberarent, ignem ligneo Fano Claustroque subdiderunt, casui [Asceterium Russi incinerant] quidquid dolo deliquerant, assignantes. Sed quoniam munificentia Christiana, [Reaedificatur A.D. 1465] in positore primaeuo Andrea Odrowasio fundum non habens, nondum exaruerat; Idem conditor anno sequenti, rediuiuum opus, supra bustum prioris reaedificavit, maiore magnificentia et habitatorum commoditate iterum quoque duos Veteranos a Conuentu Cracouiensi impetrauit paucisque mensibus exactis anno et opere finito, vitam mortalem et ipse, finiit sepulturamque, ante Aram D. Andreae nuperrime per se erectam, accepit. Caeterum grex Fratrum pusillius, postliminio loco priori redditus, in angustiis illius animo ad omnium virtutum exempla laxato multis annis cum solo Deo rem habuit. Quod et Sarmaticus Poeta in Roxolania sua non subticuit. Qui enumerates Templis Leopoliensibus subdit. [Acernus]

Regula Bernardіni tetricae durissima vitae
Praecipua nutrit sobrietate Patres
Contentos modicis et prorsus ab orbe remotos
Quos ex praescripto tegmina gilua tegunt.
Emendicatosque cibos, emptosque pudore
Parcius acquirunt et reverenter habent.
Nocte dieque Deum vigili modulamine placant
Insomnes noctes ducere saepe solent
Saepius et corpus crebra vibice flagelant
Ultro probra, crucem, pauperiemque ferunt.
[P. Ioannes de Ducla transplatatur A.D. 1470] Tam strenue stadium religiosum decurrentibus, nouum calcar subdidit Ioannes de Ducla in palaestra D. Ioannis Capistrani e mitigato Tyrone in Friarium decumanum recoctus, virtutumque et prodigiorum Magistri non, modo sectator, verum etiam Aemulator. Is Caenobiarcha a Superioribus dictus igne diuini amoris, quo totus (Negotiatur) aestuabat et Syncellitas suos, et Ciues succendere non definebat, quotidie orando, praedicando, operando, Domino cooperante, et sermonem confirmante sequentibus signis.

Unde Virtutu eius fama longe lateque eua gata biennio antequamad meliorem vitam transit duas Virgines velatas Tertiam Regulam S. Francisci professas Odore suo Cracovia Leopolim pertraxit, ut prodigia eminus audita coram cernerent. Quarum vestigia plures secutae Parthenon in capite viae Arelatensis pone claustrum Minorum, manibus liberalitatis Christianae conditum insederunt. Quippe locum Indulgentia Nicolai Temricij in agro Paterno permisit; Eremitoria intestina, plebs fidelis extruxit, rem cibariam, promptuarium caeleste subministravit. Reliqua paramenta, Soror bonae mentis Paupertas, et manus nunquam otiosae suppeditarunt. Sola igitur providentia Divina et industria humana dotatae, C.L. annis durarunt iamque ad terdenas excreverant, quotidie Templum Fratrum minorum, longo ordine, binae frequentates. Donec aetate nostra pars earum selectior, Institutum Reformatarum Tertiae Regulae S. Francisci amplexae sunt, pars veteris moris tenacior, novella sobole non succenturiatae exoverunt. Ego verum ne saepius telam vitae viri per omnia laudabilis retexere necessum habeam, qualiter eam in annalibus meis (mecum ni fallor ob ingratiam morituris) iuvenilicalamo pertexui, oculis legentium subijcio.

[1484 Vita Beati]. Novum et nullo superabile bello munimentum accessit, munitionibus nostris D. Ioannes Duclanus. Is modicus originis, ingens Virtutum, ab uberibus Matris, uberibus Magnae Matris Deiparae Virginis ad haesit, breuique, per ubera Matris, ad vulnera Filij admissus est, totus praeconia tantae Matris, totus in loudes talis Filij effuses nil prius in corde, nil frequentius in ore, praeter lesum. Et Mariam habuit, Mox signa Ducis Seraphici, signis salutis nostrae insigniti secutus inter Tyrones subsignamus inter Triarios Antesignan Spartana disciplina meruit, monitis deinde exemplisque D. Ioannis Capistrani, [Ad PP. Bernardinos transitio] tanquam trophaeis Milthiadis excitus, strictiori militiae D. Bernardini nomen se ipsum in acriorem custodiam dedit. Abinde Hostis iurati petulantia luxum abstinentia, tumore contemptu sui triumphauit. Orationibus assiduis, familiare sibi focit coelum, cuius nutu satellites Orcinos, morbos male moratos, mortem denique caute quavis surdiorem, dicto suo habuit audienten. Cumque aliquoties infra Fratres Minores Superior, neque oculis captus a regula religiosa aberasset, neque pedes aeger in via Obseruantiae cespitasset nullamque vactionem sibi emerito indulgeret, stans ciensque, pugnam in primo ordine caelitus missionem obtinuit. Contagio tum autumnalis Leopoli per vulgus sepernae militiae Michael triumphum agebat. Cui ut quam plurimos laureatos Comites transcriberet, dum Diuus noster media inter tela laborat, animam in acie posunt verissimum pro Frabribus suis anathema. Elatus e proelio cum Victoria scuto insuper saluo, cuius sub umbone secura Leopolis etiamnum delitescit. Ego vitam et calamum duco, bis ex ipsis faucibus fati manu Diui ereptus, praesertim cum de pisce rapidissima spina fauces mihi obsedisset vitam etiam ereptura, nisi prior illam e gutture Duclanus Medicus eripuisset. Toties ergo voti damnatus memoriam eius sancte adoro, et ante duobus distichis ad Mausoleum marmoreum appensis testatus sum.

Hoc tibi pro Paria carmen Duclane columna
Dedico praesidium dulсe decusque meum
Herba stat ut fragilis firmа subnixa colosso
Sic ego viuo tua Dive leuatus ope
Et praeter caeci oculos cladi pedes, aegri salutem mortui vitam, suplices vota ad tumulum eius identidem recipient, sed haec librum – non paginam unam requirunt. Unum tamen illudquae palmarium sanctimoniae illius argumentum, a nullo quidem Scriptore, mutis chartis commissum solis tantum veterum nostrorum linguis cerebratum, Tacitus praeterire non possum. Triduo illo quo [1500 Hostis irruptio Leopolim] Bogdanus Dynastes Moldavicus Leopolim quotidiana oppugnatione impetierant, PP. Bernardini subita ejus irruptione praeventi, vix ipsi intra portas Urbis se receperunt, omni supellectili domestica, ipsisquae reliquiis D. Duclani libilimi hostium relictis. Toto ergo tempore invasionis Caenobium templumquae sola praesentia Divi [Ossium Beati sublevatio popularis et translatio] defensum stetit illaesum. Posteaquam vero conticinio noctis tertiae Cives tenebris multi, Lipsanothecam ejus in urbem deportarunt post meridiam nocte ejusdem, Claustrum [Asceterium incineratur] sacellumque ei annexum, praesidio deducto vacuum ignis hostilis hausit, Civitas autem velut novis subsidiis firmata, nihil hostile inposterum passa est. Mansit igitur Servator Urbis intra moenia, quae ab excidio vindicaverat, per biennium, donec Confratres sui novas sedes superstruerent. [Leopolis ab excidio liberatur 1511] Et quidem cubicula monastica tignis e proximis saltibus emendicatis congesserunt, penetrale autem Andreanum contra aetatem ignemque durabilibus, opere Prutenico, [Re aedificatur asceterium] lateribus coctis nimirum inter catenationes, et plexas colligationes trabium quernarum immissis confecerunt. Quo demum [Ossa Beati reportantur] perfecto Sceleton Divi pompa triumphali, per ordines sacros prophanosquae instructa (urnam diualem clero succollante) transtulerunt. In hac ergo pro astica specula, [Cunctis salutifera] Polistrategus noster quotidianos favores, per promiscuum etiam vulgus spargendo ad nostra usque tempora, vigilat nulli supplici clausus, ad omnium vota promptus, ita ut ne unus quidem mensis otiosus transierit quem non ille recenti beneficio insigniverit. Quod et tabellae elingues, sepulchro ejus antefixae, articulatae enarrant. Sed debebatur tam salutari syderi par caelo domus et tam benefico Lari splendidius Lararium. Proinde spiritus ille, quem sacrae semina mentis habere canunt Poetae, maiorem fortuna animum Religiosis Patribus indidit, augustiorem domum, ad conciliandam rebus Diuinis inter homines maiestatem [1600 Basilica magna flatuitur extruenda] construendi, que temporum damna, hostium iras, sufferre posset, nec sentire. At vero censu regio ad basilicos sumptus non suppetente, prouidentiam Diuinam (cuius est locuples penu) suspexerunt. Deinde aerario sanctiori excusso primum vectigal parsimoniae religiosae in eo repererunt, ut jurati paupertatis Alumni cum Rege Solymo dicente: Ecce ego in paupertate mea praeparavi impensas domus Domini auri talenta centum Millia etc. etc. Mendicantes spontanei Deorum muneribus sapienter uti duramque docti pauperiem pati, in lapides Deo dicatos, plusquam centum millia florenorum usitatorum dilapidarunt. Quod ut ad regulam architectonicam deducerent, unum de corpore Ordinis, Bernardinun Auellidem Aedilem constituerunt. Qui adhibitis in consilium (Instituitur Inspector fabricae) Machinalis scientiae Doctoribus, Ideam futuri aedificii primum concinnavit: deinde conquisitis undique fabris caementariis tignariisque: Paulum Architectum, patria [Architectibus item primus] Romanum, eis praeficit. Ipse dum omnem lapidem fabrice opportunum movet procul dubio in saxum illud incidit quod olim Deipara Mater, Clienti suo, Iosepho Hermanno monstrauerunt, unde quoties indigeret nummos promeret. Neque enim et iste sine ope Numinis Latonias in Polany a Georgio Mnischek Capitaneo Leopoliensi maiori prece quam pretio impetrauit, quae toto [Suffragatores qui-nam?] tempore structurae, magnam vim materiae lapidibus caedendis, calcique parandae suppeditarunt. Similiter Magistratus Urbanus particulam fundi Ciuilis (cui officinam laterariam annis secutis superstructuxerant) gratuito concessit. His paratis ad designationem areae ventum, nec multum deliberato locus pristinus semel superis initiatus, sepulturisque Orthodoxorum sacer, omnium sententia delectus, statimque in eo lineae futuri aedificij per Ichnographos ductae, amplificato nihilominus quaqua versum priori spatio, ita ut novum templum parietinas veteris ambito suo complecteretur. Paratui huiuscemodi neque auspicia ex auibus inspectis per veteres captari solita desuerunt. Eadem namque aestate Ioannes Zamoscius et Stanislaus Zolnievius? Par Imperalorum nulli aeuo suo par; Bellatore acerrimo, eodemque perpetuo victore, Stephano ad Telesinum amnem in [1600 Valachi prostigati] Valachia funditus profligato, Leopolim cum victricibus Aquilis redierant, dies quoque Solennis Crucis triumhantis, quo victor exercitus, Deo exercituum manubias victoriamque in Basilica Leopoliensi referebat, agebatur. Hinc Patres Bernardini augurio dextro capto, Ioannem Demetrium Soloikowski Archipraesulem primoresque Militum et Ciuium ad Stauropegium, ritu Chris tiano celebrandum, inuitauerunt. Tandem sabbato Crucis exaltatae festum subscuto, Pontifex re Diuina in veteri sacrario [Primus lapis a quo ponitur?] peracta ad fundationem aedis nouae, Clero Metropolitano, Stanislao Zolkiewski Campiductore, Georgio Mnischek urbi Praefecto, Senatu Leopoliensi, multisque, ex Ordine Equestri stipatus processit. In quorum praesentia, lapidem angularem in solido posuit, deinde Crucis signum adhibitis suetis supplicationibus, in capite temple fixit Buccinatoribus interim et Tympanotribis cum choro musicorum, laetum celeusma alternantibus. Hoc idem peditatu praetoriano in sistulis ferries admodulante. Vere ineunte mutae [Materia paratur] manus operi insimul admotae, totumque subsequens biennium fundamentis eruendis, plus temporis aerisque parietibus promouendis impensum. Cum enim tota compago illorum quadrato lapide solidaretur, plures quoque operae saxis per hiemem expoliendis, quam aestate compingendis insudarunt. Quocirca [Antica pars temple extruitur] antica pars templi choro psallentium destinata, non nisi nouennio exacto ad coronidem peruenit. In qua ruderibus citatim expurgate, extemporalique cura adornata, primus illius Architectus idemque Monasterij PraesesBernardinus Anellides, die D. Tutelari sacra, sacrificio nouae legis functus est, Idem proxima aestate statuam marmoream [Mausoleam Beati item]. In Diuum efformatam, tumulo eius superposuit, clathris globosis pluteisque simbriatis circumductam. Nullis tamen literis , quam nomen titulos que defuncti posteris satis ampla habeat, qui cum Deo est elogia, quotidiana ferme prodigia, nihilominus quale in Chronologia mea elucubraui, ad praesens reitero. [Elogium B. Ioannis de Ducla]

Diui Indigetis Ioannis de Ducla
Magni quondam coram Domino serui
Nunc Amici et Domestici Dei
Quidquid coelum capere nondum potuit
Hoc marmor seruat, miracula illustrant
Russia inter pignora sacra primum habet
Leopolis supplex venerator.
Ab Anno Christi 1484
Iam vero ut quod caepi pergam dicere, postquam primoris huiusce domus canctior portio ad colophonem venit, omnium oculis humilior visa, expectationi publicae non respondit. Errorem hunc ut in posterum Optio fabricae, taties a me nominatus corrigeret, magnificentiorem posticam partem animo concepit. Cui maiorem adhuc adderunt crebra Militum funera, et a funeribus aditae haereditates. Si quidem ijsdem annis memorabilis tempestas militaris e Moschouia in Poloniam infesta signa [1613] ob uerterat, septem mille Equites primae notae fuisse constat, et pone illos lixarum sequellarumque castrensium numerus ingens. Hi sacramento inter se dicto, cum antiqua gaza Ducum Moschouiae, multa corpora Commilitonum, ferro, fame, inclementia coeli, sub Ioue frigido consumpta, Leopolim ad sepeliuendum secum adduxerant, et omnia ferre in Aede I.P. Bernardinorum semifacta condiderunt. [Milites hic regulescunt] Idque suasu ac ductu ipsorum Patrum confessionibus et admini statione diuinorum mysteriorum, in eodem exercitu merentium. Quod usquendum labara funebria in titulos Martiales Zaporscio, Lascio, Dawidowscio, Chmieleccio, Ramultio, Zabokliccio alijsque praeliaribus viris, e tholo suspense attestantur. Post quorum prolixas et sonoras exequias, ut pote vexilla inversa, hasatas fractas, clypeus abiectos, catafractos humi afflictos monodia lugubres, grande aes castrense [Qui iuuarunt structuram?] ad perficiendam reliquam structuram templi, e peculio mortuorumaccesserat. Praeterea coniurationis illius caput supremum Iosephus Cieklinski cum Primipilis Ductoribusque Ordinum, Leopoli sedem fixam supre annum tenuerat. Ad cuius edicta accipiendi lites dirimendas, circulos celebrandos, frequens miles praesto aderat. In concursu vero pugnatium animarum, nec in sicco habitare asseuetarum, assiduae vinolentiae, crebrae uti inter armatos violentiae, horumque pedissequae caedes, nouissime iusta feralia, silicernia, et in his plerumque Inferiae quot hebdomadis celebratae. Talibus subsidijs aerarium religiosum auctum, augendi templi [Architectus secundus] possesoribus suis stimulos subdidit. Sub alio igitur Magistro Ambrosio Italo, post decessum prioris, idem Praespositus Architectonices posticae partis aedificationem continuauit, nec nisi post quadriennium parietes illius, ad iustam altitudinem in sublime productos, primum tecto displuviato, postmodum testudine polygonia conclusit. Porro toto illo biduo, quo fornix [1613 fornix suspenditur] suspendebatur, tota Ciuitas lateres apsidi inferendosmanibus suis detulit densis examinibus per tabulatum pensile cantheriis sublicisque, mira arte fultum, sursum deorsumque cursitando. Namque ut dicis causa adijciam, pons ille scansilis ea firmitudine amplitudineque erat compactus, ut per dorsum illius sarraca plaustraque birota cantherij dossuarij tuto ducerent. Tredecim ergo anni dolandis compingendisque lapidibus insumpti sunt, quartus decimus gypso incrustandae coloribusque illustrandae concamerationi additus. [1614 Pictura ornatur] His peractis prisca Aedicula hucusque intra ambitum recentis superstans, diruta est, cum qua tabella etiam superliminaris charectere exoleto, literisque gibberis, seu verius crurifragium passis inscripta [Prisca aedicula diruitur] perijt. Nihilominus epigraphem illius, puer adhuc, in transitu ludi literarij saepius ipsa difficultate legendi illectus relegens, memoriae impressam, hucusque [Inscriptio eius erat huiusmodi] teneo huiusmodi.

Haec domus est Christi thalamus, quicumque
Tam Sanctum limen, de pectore pellito subijsti crimen
Extremus labor subterraneis cryptis, quieti fidelium destinatis, datus est. Et ipsa Daedaleo Labyrintho non absimiles, adeo tortuosis circumflexisque cellis distinctae variataequae sunt, ut ex ambagibus illarum reuocare gradum, superasque redire sub auras, nonnisi peritis viarum caecarum concessum [Criptae finiuntur 1615] sit. Per tot ergo spiramenta temporum, impediaque sumptuum Martyrio Andreano ad fastigium deducto, omnem curam industriamque ad perficienda conclauia Monastica Patres verterunt. [Fabrica absoluitur 1619] Quibuscontexendis absoluendisque quamvis gnauiter festinanterque allaborassent, vix tamen sexennio elapso, vltimam manum illis imposuerunt, eodemque anno e vetere lignea, ruinamque minante mandra, in hanc nouitiam muro stuctam, commigrarunt. Totam autem operis molem, annis subsecutis iuxta formulam, per Triumviros Regios [Monejecri tinctura] praescriptam, et ad postulate Magistratus Ciuilis, a bellico Yeometra delineatam, muro valido, pinnis fenetratis superne loricato cinxerunt, propugnaculo insuperne loricato cinxerunt, propugnaculo snsuper angulari, ad instasr Castelli exstucto contra vir aduentitiam munieretur. Quas quidem munitiones, nondum omnibus numeris absolutas SS Sigismundus Rex tempore belli ad Chocimum contra Osmanum gesti, cum ipse coram lustrasset, claustrum quidem Vallo Ciuitatis annexum, et velut faretram lateri Urbis appensam comprobauit; caeterum in constructione templi, duos solecismos oculo censorio annotauit. Primum, anteriorem ejus semissem, pumilitare sua, residuo corpori longe eminentiori minime correspondentem. Alterum, frontem ejusdem Ciuitati ob ueram, non satis congrua symmetria partium inter se commodulatam, quinimo nimis in mucronem acuminatum piramydatam. [Binis Sodalitijs cohonestatur]. Verum enim vero duplicem hanc notam, Atechniae inustam, binis Sodalitatis intra penetralia sua institutis, Patres abunde pensaureunt, Altero Diuae Annae, iamdudum per sancta memoriae Solicouium introducto, ad praesens autem maiore cura instaurato. Altero Diuo Michaeli, armorum Christianorum Praefecto, recenter innovato. Quorum utriusque Albo, cum Togati Sagitque Cives certatim nomina dedisset, ampliora, sacraria in animis eorum (qualia Caelites prae manufactis libentius habitant) condiderunt. Tandem molitionibus aedium, cum omni paratu ornatuque absolutis, altaribus insuper sessibulisque liberalitate populari fabrefactis, ad consecrationem Basilicae ventum. Quam trigesimum annum ab orso suo agentem, inter Diuos iam receptus Pontifex, Ioannes Andreas Prochnicki, [1630 Anno consecratur] cultui diuino religionibus suetis deuinxit, pristino titulo Diui Andreae cognomini sui Apostoli (ut nouitatem sacris odiosam euitaret) nihil immutato. Neue huius inaugurationis memoria unquam intercideret, Diem Basilicae natalem, tertiam Dominicam Paschalem, in annos singulos assignauit. Tum demum Religiosi conditores Aedes hasce geminas inter se connexas, Virtuti et Honori more Romanorum se combinasse palam fecerunt, et hucusque faciunt, dum in priore maiori obseruantia, sub Minorum nomine virtutibus Christianis sedulam dant operam.

In altera vero honori Divino sacra noctesque diesque psalmodijs coelos pulsant, quotidianis Liturgijs sibi totique Ecclesiae subfidia a Deo emendicant, verba ad populum plura faciunt quam dicunt quosque dictis instructuunt, factis non destruunt. Porro positu Monasterij, ad nudum et inerme brachium Urbis proscuto additi quantum securitatis Ciuitati accesserit, duae nuperae obsidiones hostiles satis superque docuerut. [E St. Scuta Urbis]

[Leopolis obsidio 1648 et 1655] Siquidem in utraque furijs Russicis ad interitum Leopolis per strages minorum Oppidorum reuentibus, dum terrore a Deo immisso, etiam filij Deorum fugerent Patriamque velut nauem iam iam perituram desererent, soli Patres Bernardini Militiae [Asilum est periclitantium] Christianae tempore pacis assueti, nimirum lorica iustitiae, galea salutis, scuto fidei, gladio spiritus armati, et ipsi impauidi defensionem sumpserunt, et alijs ad resistendum animos addiderunt. Hacque mascula virtute, plusquam triginta Capitum Millia ab interitu, tecta vero sua ab excidio sarta seruauerunt. Quin etiam contra fanaticum illum Russorum exercitum, de coelo hoc loci pugnatum esse, fax et incentor belli seruillis Chmielnicius, ejusque fidus Achates Tohay Bey, unum e familia D. Bernardini habitu Monastico specie suprahumana conspicuum, orantem et lacinia vestis Urbem Monasteriumque suum [B. Ioanes apparet Chmelnicio et Tohay Beio Tartarorum Duci] tegentem, se aliquoties conspexisse fassi sunt. Hunc autem unum Diuum Duclanum fuisse postea innotuit. Cuius abinde major inter viuos reuerentia, et apud morientes dignatio. Etenim post singula obsidia universi Ordines Ciuitatis Triumphis Diuo [Ciues liberati agunt grates opitulari B. Ioanni] Opitulatori suo decretis, longo agmine ad Cinere eius processerunt, et inter fercula, et Niceterium argenteum, Icuncula Urbis liberatae signatum, supra loculum eius, loco obsidionalis Coronae, deposuerunt, hac epigraphe superaddita.

Divo Ioanni de Ducla
quondam coenobii huius custodi,
nunc custodiarum urbis primo principi,
ob aras focosque suos, e manibus hostium ereptas,
totidem civicas, quot cives servavit, promerito,
S.P.Q.L. hanc arrham ad aram eius obtulit
anno salutis 1649.
[Sub Umbra Beatio quot Heroes requiescunt fato suncti]
Per eadem tempora multi e corporibus exeuntes supremis suis non alibi ceramica monumenta elegerunt, quam ubi adeo sedulus excubitor custodiret ossa illorum. Quod etiam symbola e vestria, arcui superno inserta et a iustis funeribus in trophaea mortalitatis versa, diserte fatentur. Quoscumque enim inexorabilis Parca armis in mutuum ab eis acceptis prostravit, eorundem et arma supra tumulos affixit. Plerosque illa hostilibus gladiis, sagittis, asciis gentiliciis confecit, multos monocerotibus, leonibus, elephantis, ursis, bucephalis, onagris, lupis, inter insignia habitis, laniandos obiecit; alios struthionibus, gryphibus, vulturibus, aquilis, hieracibus domesticis, impellentibus plagis suis, induit; horum pinus, platanos, palmas, oleastros avitas securibus patriis deiecit, in pyras sepulcrales composuit, flammis vernaculis succendit; illorum rosas, lilia, iuncos natales, eorundem falcibus succisos, rutabulis collectos, fasciis colligatos, sub acervos gentiles intulit; nonnullorum exsequiis cruces, vexilla, fasces, parmas proprias praetulit, muros, portas, turres arietavit, lunas, stellas, luciferos nube obduxit, ceteraque Martia decora, victis detracta, velut opima spolia, supra clipeum templi collocavit. Et ne diutius surdo fabulam, morti nimirum auribus captae convicia oggeram, hac ipsa penna, qua in illam invehor, dicam mihi capitalem scribet aliquando meque, commentariensem suum, de numero vivorum proscribet.

Tum patiar telis vulnera facta meis.
Nec immerito. Quoniam tam magnificium Theatradium eius, quod multorum annorum manus malleod libellas, dolabras, fatigavit, stylo retuso sedentarius scriba coangustare et decurtare tentaverim. Non ut cum pueris scholicis, nomen meum umbratile antis eius inciderem, verum ut simile Sanctuarium in aula mentis meae, architecta manu virtutis vero Numini, non ridiculo Deastro tempestiue addiscerem construere, ut

Quadocunque domus huius habitationis meae
Dissolvetur, aedificationem ex Deo habeam
Domum non manu factam, sed aeternam
In coelo, in qua sabbatum mentis
Beatae agam perenne.