Іларіон Ярошевицький. Arbor Tulliana Iasinsciano
SALUTATIO Quâ, dicis ſaluto ſalve. etc:
{stor. 15a}
Trecenti Lacones ituri obviam trecentis millib9 Persarum inter ſe se ista dicunt: eam9 et cum Xerxem cum omnib9 ſignis ė p[ro]pinquo ſpectabim9, cum tam innumera (: nisi ſtatim vincere eligam9 :) agmina alloquemur. Dicam9: Salve Xerxes, ſalvete Referta hominib9 non viris et militib9 castra! vos omnes trecenta Persarum millia trecenti Lacones ſalutant hodie vincendos.
De [Chris]to insiti ſuâ amarė potato: salvete delicia[e] oris Divini fel et acetum ſalve ſpongia Tui ego usu q[ui]dni doleam? Scriptos flagitij characteres? postquam ſacrilegi Iudae osculi vestigia felle et aceto a labijs [Chris]ti deleviſti.
APPRECATIO Cum Te dicis apprecari. Sic ex Inscriptione ſepulchrali.
Bene valeas quisquis es v[el] Dij te ament, qui hæc legis.
VENERATIO Cum Te dicis aliquem venerari.
Delubra et Aras cælitum et Patrios lares
Supplex adoro. Seneca
Le[m]ma ſupra Iovem pictum cum Fulmine:
Venerare aut verere.
ABOMINATIO Cum Te dicis abominari – ha[e]c priori opponi[tur].
Heu ſtirpem invisam! et fatis contraria noſtris
Cathaphrygum! Virgili9
OBIURGATIO Cum Te dicis obiurgare, increpare, mala dicere nomina. v[el] certe plures audienti graves appelationes accumulas.
Quid immerentem hospitem vexascanis? Horat[ius]
Ex quadam maledica Inscriptione Epitaphium
Contemptor Fidei
Vita[e] corruptor Honesta[e]!
Fons et origo mali
claudi[tur] hoc tumulo. {Seneca}
Hostis Tarentis impiũ atq; audax caput.
De Antonio Asinelli in Doctorem iuris Padva[e] promoto, ubi dici[tur] Academia Bovis.
Ridete fora! bos asellum iura docuit.
EXECRATIO Aliter diræ. Cicero vg Dij te perdant fugitive!
{stor. 16a}
Vivat per Urbes erret ignotus eſens.
Exul, pavens, invis9, incerti laris
Me coniugem optet limen alienum expectat
Iam not9 hospes qouq; non aliud queam
Pei9 precari Liberos ſimiles Patri
Similesq; Matri gignat. Seneca
Timon maledic9 aliorum Insectator habuit ſupra ſepulchrum ſuam ſcripturam.
Nomen
non quæras lector
Dij te male perdant.
Velut ex maledicto facile poſsis cognoscere quod hic eſset Timon.
OPTATIO Quæ provenit ex Desiderio vg o mihi! o utinam! v[el] opto!
- - - an ne erit unquam
Ille dies mihi cum liceat tua dicere facta.
Sic ſa[e]pe adhibent oratores. Feciſset uti nam Deus immortalis etc: Maxime vellem Iudices.
INVOCATIO Cum Superos, astra etc et pulcherri[-]me quæ cunq; alia inanimata invocas. Apud Vir[g]il. nis9 ad Dianam: Tu Dea, tu nostro [prae]sens ſuccurre Labori.
Infunere Adolescentis cuitota instar animantium
Corporis tantum non animi vita
Huc ven9, et genius veniat, ponend9 in urna
Et nov9 hac ſubter Sardanapal9 humo.
VOTUM Priori coniungi[tur] quod fit primo cu[m] dona, et gratitudinem ſpondes:
Ipse aras ſtatum viridi de cespite et umbras
Lustrabo: tumuloq; feram ſolennia dona.
Voveo tibi victimam fortuna redux pro progreſsu et reditu Augusti.
[Secun]do cum iam vota aut dona p[er]solvendo appendis: Sic In inscriptione Antiqua.
De magno a[e]terno
Læli9, ſtati9, Diodor9
q[uo]d ſe [prae]cib9 compotem feciſset
votum solvit
Lubens merito.
Per has anilei ecce te ſupplex comas
Atq; ubera ista, penė materna obsecro
Depone tumidas, pectoris læsi, minas.
Pulchre ha[e]c institui[tur] ad res nonviventes: Turn9 ſua[m][!] obsecrat hastam:
- - Nunc o nunquam frustrata vocatus
Hasta meos, nunc tempus adest, da ſternere corp9
Loricamq; manu valida lacerare revulsam,
Semi viri Phrygis et fædare in pulvere crines.
Amici, cognatique
Vobis me commendo
CONCESSIO Virgil: Do q[uo]d vis et me vict9q; volensq; remitto
- - dabitur Troiane q[uo]d optas.
Inscriptio horti
Ito quo voles
Carpito quod voles
Abito q[uan]do voles
GRATIARUM ACTIO gra[e]ce Eucharisticon Ex priori nasci[tur] cum dicis te gratias agere:
Ago gratias meo fato, q[uo]d etc:
Non erim9 regno inde cores n[on] vera fere[tur]
Fama levis
RECUSATIO Perquam novis quod displicet: Sen[eca]:
Non me delectant ignoti Domino ſervorum greges
Persicos odi puer apparat9. Horat[ius]
EXULTATIO Cum dicis Te exultare etc: v[el] exprimis lætitiam debono quod consequuntur9 es. vg Io triumphe. Ovid[ius]
Dicite Io pa[e]an et Io bis dicite Pa[e]an
Decidit in caſses [prae]da petita meos.
Apud Senecam un9 extrecentis Sparthanis.
Gaudeo, gaudeo, tot9 me9 Xerxes est.
Supra Tumulum Piscatoris flumine ſubmersi:
Gaude te
Salmones, Carpiones, luci
Ut viveretis
perij.
IACTANTIA vg Ille ego qui quondam etc:
{stor. 18}
Idem Viril:
- - et nos aliquod nomenq; decusq;
geſsimus.
Atre9 post illam Sæviſsimam ulcionem quâ Thijestæ# Filios manducandos apposuerat[.]
AEqualis astris gradior et cunctos ſuper
Altum ſuperbo vertice attingens polum,
Dimitto ſuperos, ſumma votorum attigi
Martin9 Ianes Magn9 magni Alcantare Prof[es]sor In Epitaphio ſuo ſic viatorem alloqui[tur].
Martin9 Ianes
In cui9 Pectus
Nullus unquam met9 intravit
hic iaceo Quod cum Carol9 Imperator V legiſset dixit: Puto nunquam candela[e] accensa[e] digitũ eum admoviſse.
GRATULATIO vg gratulor tibi etc: ex hac nasci[tur] plaus9 Eia[!] plaudo tibi
- - - - at mihi plaudo
Ipse domi ſimul ac nummos contemptor in arca. Horat.
Eheu quam pingvi Mater est mihi taur9 in arvo.
Supra ſepulchrum Leonardi Aresini
Post quam Leonardus
Ė vita migravit
Historia luget
Eloquentia muta est.
Atq; hoc erat imitari
Epitaphium Plauti:
Post quam est morte captus
Plautus
Comedia luget
ſcena est diserta
BENEFICIUM. Cum hoc alicui indicas, vg De [Chris]to D[omi]no Felle potato: Beneficium o Solyma! fel tuum [Chris]t9 bibit min9 iam tibi amaritudinis domi est.
De Isvaldo Beneficium Hyberni ducem a vobis in teremptum ingrata[e] telluri v[el] insistere voluiſse.
IMPROPERIUM est priori ſuperaddit expro[-]bratione[m] cum ingratitudini indicas beneficium et exprobras aliter.
Ex postulatio de Beneficio nullam gratitudinem ſortito vg ſic apud Senecam Hercules post monstra orbe ſublata Ingrate ceſsas orbis excidim9 tibi.
Adhuc malis ferisq; [pro]positus fores
Ni me tuliſses.
Medea ad Ia sonem.
- - ingratum caput
Revolvat anim9 igneos tauri halit9
Adijce expetita Spolia Phryxei Arictis
Hac dote nupsi.
PAENITENTIA e[st] Tristia nata de male admissis vg Seneca. Iam cecidit ira, pænitet facti, pudet.
{stor. 19}
Epitaphium Submersi Nauta[e]
Dijs manib9
Et magno Neptuno
Quem verbera ſic
me pænitet.
SPES {Horat}: Nil ſperandum Teucro duce et auspice Teucro
Et celebre illud Lemma.
Dum ſpiro, spero.
DESPERATIO Cui9 antiqua formulâ vg factum est, conclamatum est
Nec mihi iam Patriã antiquam ſpes ulla videndi
Nec dulces natos exoptatumq; Parentem. Vir[g]il.
Pictor Italic9 Super portas inferi ſcripsit: Exeas de Spe. Qui huc intras.
TIMORET HORROR vg ſudor perartus frigid9 totos cogit. Omen tremisco. Seneca
Supra tumulum amici dolo occisi:
Metue
quem non metuis.
VERECUNDIA Qua[e] cognata est timori, estq; formido centent9.
Heu me per urbem nam pudet tanti mali
Fabula quanta fuit. Horat:
De Annibale quem campanæ effæminarunt deliciæ: O Turpe fatum, mars in rosis interit!
AUDACIA vg Virgilius
{stor. 19a}
{stor. 19a}
Est hic est anim9 lucis contemptor in istum
Qui vita bene credat emi, quo tendis honorem
Resis tam inermes offeram armatis manus
Dabit ira vires Seneca
IMPUDENTIA est audere non quomodo cunq; (: sic enim ha[e]c de qua nunc primum :) dum audere inscel9.
Periere mores, ius, dec9, pietas, fides,
Et qui redire cum perit nescit pudor.
Da frena etomnem prona nequitiam incita
Per ſcelera ſemper ſcelerib9 tutum est iter. Seneca
Pontan9 ſupra balneam Baiarum ſcripsit:
Ni istis petulanti9 Lacunis
Infractum magis impudenti9q;
EXCANDESCENTIA est cum Te ex timulas ira in alium vg
MINAE Cum Te dicis minari vg Væ tibi In inscriptione una.
Accingere ira teq; in exitium feras
Furore toto. Seneca.
Vivit Traianus
Væ tibi Decebale
Ubi perire iuſsus
expiravero
nocturn9 occurram furor.
NEMESIS Latine indignatio qua[e] v[el] gaudet alteri mali v[el] dolet alteri bene ceſsiſse, v[el] certe gaudet malefacta
{stor. 20}
punita. Bona facta premium ſuum tuliſse. vg Ist hic nunc metuendo[!] iace, non te optima mater condet humo patrio, onerabit me.
Alitib9 linquere feris aut gurgite mersum
Unda feret piscesq; inpasti vulnera lambent[!]. Vir[g]il:
De [Chris]to nolente fel porrectum, potare:
Habes habes! Supplicium crudelitas! [pro]pinatum sibi fel, a Te non bibit. Puniri gravi9 Sævitiam non potest, quam cum Tormenta ſua ceſsiſse inirritum videt.
De transfixo latere [Chris]ti: Doleo Te e[ss]e vulneratum cor numinis mei, q[ui]d egeras? ut vuln9 merereris ſcio qua[e] apud ingratas causa ſuffecit, ut ſcilicet cor indulgentiſsimum eras totum te mortales videre non patiun[tur], quia ex toto â [Chris]to amabantur.
Item habes meritum tuum tibi persolutum cor [Chris]ti vulneraris, quem non eligebas, quos amares fatere! tolera vuln9, quare etiam flagitiosiſsimos amando deliquisti.
Item Doleo o amor humanum! qui nunquam lat9 [Chris]ti deserueris, quo tibi tua cessit obsequij crudelitas? nunc te ipsum [Chris]t9 ſuum perlatus hasta peti[!] pati[tur].
Item habem9 mortales [prae]mium ſceleris nostri! Cor [Chris]ti acerbo vulnere ſcidim9! iam nos toto amare corde non p[otes]t! tu tamen Amor immense gaudes limites tuos dilatos seu dilatatos! lati9 nunc in Regia tua hoc est corde [Chris]ti
{stor. 20a}
habitas. Scio Te, homines non vos frustra amare Numen! si etiam ſcelestiſsimis ſui palatium amoris apertum est. Amate deinde! quamvis lacero corde, dives [Chris]ti invos amor est, iam etiam vos ipse non nisi miraculo amabit, cum enim non nisi duab9 ſibi relictis partib9 cor super sit, hoc est cum totum non habeat tamen toto diliget.
MISERATIO est cum offens9 condonas: vg in [Chris]tum Dominum: ſcio cur indulgentiſsime DEUS Caput ipsa in morte inclinasti! Cum iam ne â continuo cornificum tuorum amplexu man9 tua[e] ceſsarent illas ſupra crucem extensas validiſsime affixiſses. Nunc ipsam etiam mortem, quod illis condones te interim menti caput illam ad Te veniente[m] osculatur9 demisisti, grave tibi est etiam [prae]stolari – tarde accedentem inclinato vertice [prae]veniens, non vis illam etiam ad oscula tua ſublimi9 incrucem aſsu recturam laborare.
Agamemnon ad Pyrrhum: Compescere equidem verba et audacem animum. Poteram domare ſed me9 captis quoque. – Scit parcere ensis. Cicero. Cupio me eſse clementem.
Quidam miles a[e]que fortitudine atq; Chriſtiana patientia invict9, graviter ab alio, quod hostis illum ſu9 latere putabat, graviter inquam offens9, quærebat armis ſuis gladio et clypeo inscriptum: Agnosco sed ignosco.
CONFESSIO Cum Te ipsum fateris, hoc v[el] illud meruiſse,
{stor. 21}
Et [pro]prium delictum contra Te publicando testaris vg
Turnus ad AEneam
- Equidem merui nec deprecor inquit
Utere ſorte tuâ vicisti.
Ingens Peccator iuſsit post obitum ſe isum ante effigiem cruci affixi Numinis depingi flectentem: Iniquitatem meam ego cognosci.
DEPRECATIO Cum Tu v[el] ali9 a Te male admiſsa depreca[tur].
{Cicero: Filij!} Miseremini fortiſsimi Patres! miſeremini
Apud virgilium Mesentius
Unum hoc p[er] si qua est victis venia hostib9 oro
Corp9 humo patiare tegi.
In Epitaphio celeberrimi Poeta[e] Ronsardi qui multos calamo punctos afflixerat.
Hospes defuncto parce. Poeta fui
En habes figuras Pateticas et vere dixero admirabiles. his instruct9 proba an dicas ad admirationem. Certe quem admodum in ſcena, ſub varia alicui9 Larva, variat hominem, et nunc militem, nunc pau[-]perem v[el] Regem, cum larva induit v[el] exuit, seu ut ait ille.
Quid libet indut9 celeberrima p[er] loca vadet.
Personamq; geret non est inconcinn9 utramq;
Sic Tu his formis dicendi omnem hominem bene suscipias, nunc te clementem, nunc ivatum, nunc la[e]tum v[el] triſtem ſemper qualem velis exhibeas.
{stor. 21a}
Nevero tardare videar v[el] tanquam non neceſsarijs onerare figuris exumplum vivum porrigo de mortuo Alexandro magno, imo cogita per Te eſse ſepulchrum Alexandri magni, atq; donatos hac Inscriptione illi9 cineres.