Ян Юзефович
Principio hujus anni saeviebat frigoribus non suetis hyems militique polono, adstrictis gelu onmibus lacunis, velut stratis ubique pontibus, imperviam Ukrainam facile commeabilem reddebat, quinimo aperta et praeparata itinera etiam in ipsam Moschoviam pendebant. Itaque rex Casimirus ad initium anni ex stativis hybernalibus exercitum ad opera belli movit; primum fortalitium, Dziewica dictum, spoliis et gravi praesidio refertum, ad initium dominii Moschorum situm, vim ob contumaciam experiri debuit, armisque captum, 10,000 suorum amisit, reliqui clementiam regis praestolati, ferrum per deditionem evasere. Aestimabant cuncti fortitudinem regis Casimiri, qui promptus in quaevis pericula, alacer in itinere, in statione taediosus, signis ubique praevius, parum quieti corporis inter ipsa frigora nivesque gelatos adversus incommoda coeli laboresque continuos plane infractus, multis exemplo, pluribus admirationi fuit. 17 die Januarii, anniversaria regiae suae post annos 16 inaugurationis, victor iterum in Ukrainam, novis motibus hostilia attentantem, rediit.
Читайте також: Юзефович Ян. Літопис подій у Південній Русі
Dum rex Casimirus revocatur in patriam, Czarnecius, palatinus Russiae, cum Ioanne Sobiesci, vexillifero regni destinatus, remedia severiora rebellioni adhibuere, municipia armis ceperunt et inter haec Stawiszcza, oppidum in contumacia perfidiae obduratum, praesidii reum 10,000 defensorum eorumque vel maxime exercitatorum, vallorumque aggeribus serio firmatum, justis vindiciis aggressi post multos et acerbos conflictus impressionesque, ex utraque parte sanguineas, in quibus Mars communis et victos erigebat et affligebat victores, incensis domibus, nondum tandem deditionem sed desperatam pugnam apparantibus cosacis, donec fame atroci urgerentur, ab ineunte Iunio ad 20 diem Octobris continuata nec intermissa oppugnatione ceperunt, authores rebellionis traditos ad exemplum ceterorum puniverunt.
Etiam parens meus Stanislaus Iosephowicz, palatini Czarnecii jamdudum familiaris, (quem in domo sua Leopoli frequenter exceperat, humaniter tractaverat), litteris de statione ad Stawiszcza datis, pro militum commoditate cum mercibus panni ad castra evocatus, dum ad victoriam cooperari intendit, ac tormentorum explosionem jaculandi non ignarus, altera et tertia vice dirutis circumvalationibus prosperam ordinat, a cosacis specialiter observatus est; evenit, ut sequenti die immatura audacia repagula ab nostris expugnata, in iisdem vestibus propius obequitaret, ideo, ut cosacis cognitus, multis globis bombardarum impetitus insimul, uno tantum in caput supra auriculam ictus, de equo decidens, vitam simul et substantiam, quam adveherat, in manibus ministrorum amisit.
Ioanni Wyhowski palatino Kijoviensi objecta tacita in regem et rempnblicam cum mitropolitano Kijoviensi schismatico conspiratio, vere ne? an malitiose? ignotum, praevalentibus tamen labores ipsius apud cosacos pro republica impensos criminationibus, sub specie consilli Chwastowia Corsuniam quasi regiis litteris evocatum, militare judicium ex abrupto perfidiae perstringit, intra spatium unius noctis animae et rebus familiae providere jubet, atque sic ipso diluculo ceptae sequentis diei, globis militaribus trajectus senator regni. Hic fuit tragicus primarii consiliorum Bohdani Chmielniczenko moderatoris ejusdemque in bellis cruentis comitis exitus, quanquam forte poenitentis factorum ideoque senatoria curuli honorati.