Іларіон Ярошевицький. Arbor Tulliana Iasinsciano
ARBOR TULLIANA
IASINSCIANO de CÆLO
illustriſsimis gratiarum Syderibus
COLLVSTRATA & INUNDATA
ad gemmeas Borysthenis undas
AMPLIATA
Mystico Iordanis p[er] S[anctum] Triadem fluvio tunc
SACRATA
dum lignum æternæ vitæ Crux Virgi-
neum in tempore Fructum Semper
boni nunquã mali cõtulit Christum
Anno 1703 Septembri 21
DEDICATIO
SS. IMMACULATÆ VIRGINI
DEI et MATRI Quæ Te Matrem e[t] Reginam Orphani Collegij Rossiaci (: nam ultro per Borysthenem Domina visitasti ac occupasti idem:) dici voluisti nec ei9 indignos Filios aspernaberis supra Virgines Virgo supra naturam Mater admiranda. Tuos ille Fili9 poscit pedes, a quib9 et auctori et sibi progreſsum Sperat celerem ſatis ſi intui honorem provirib9 repentem. Primum nato Labore infans est perdies et Tuas gratias Infans Virgo olim matur9 crescet, ut in aliorũ commoda eat, habebit a Te, quæ ipsum DEUM[Chris]tum passus Formare docuisti. Eruditam ætatem per negotia et annos doctiorem ſimul complectitur, ut Te ſapientiæ Matrem et Dominam teneat, quæ in ipsis vitæ tuæ exordijs, tot ſæculorum Vixeras miracula liberæ itaq; gentis Nomen, ut desinat eſse mancipiũ Tuo devinctum est Conceptui, ubi null9 Fili9 [præ]ter Tuũ Liber est. Hæc Eloquentia Verbi Matrem quia ſoluta Fascijs arctandum infantem postulat. Laborem
{stor. 2a}
Vero quæ tam amplitudo quam Patronæ honor ſummum postulat Tuo præsidio, Tuâ[!] Opitulatrici gratiâ, Tuis Maternis Manib9 Sufferes cum omnib9, Qua[e] ſupra Omnes tulisti DEŨ. Hic certo hic modernis Peccaminosis temporib9 præclaram ſatis nostræ ſalutis exponens metam, dum Crucis Lignum Nos Mortales famelicos æterno nam ſemet ipso et Tuo fructu Virgo refocillavit.
Hoc a Tuis Auspicijs expectamus
Hoc nostra[e] fidim9 Constantia[e]
Inconstantes Filij. Hoc Spe-
ram9, Tua Mancipia
Rhetores Kiiovo
Mohylæani.
{stor. 3} PROŒMIUM Plurimorum Qua[e]rela est de cluso profectu iuste Contentiosa de improfect9 causâ plus quam iniuria taciturna. Exactis etenim aliquot annorum in: Rhetorica Laborib9, dum cum urgentib9 ſeſe ãnis ætatem et conquisitam Eruditionem transferim9 ad aulas Ducum, Militiam et ſexcenta negotia prope rudes prodim9, qua[e] vero ſequuturis occasionib9 adiumento futura erant ſtudia, non iniqui pudoris causa sunt. Erubescim9 ſcilicet Literas unde nequisq; erubescat consilium est, adeo ut dolori esse incipiat tamdiu mæruisse Scientiam Apparem9 ubiq; ut vocant Scholastici nullibi eruditi. Cui9 ad diversos non eadem causa est, nam mulsi validi ingenio, ſtudio pertinaces, post quam in Scholis honorifice Laboraſsent, post quam et Eruditionem et artem fideliter [prae]ceptis, ac exercitio tenuiſsent, et demum q[uo]dq[uo]d vel in arte perplexi, vel in occasionib9 ſubitanei vel insperatis provisi, verbo Omnia
{stor. 3a}
haberent, ſe ipsis tamen caruerunt. Eruditione insignes deiecti animo. Unde quid quid per industriam compararunt Timidi per maximam ſui diffidentiam amiserunt illi quidem et ab ingenio et a doctrinâ ſatis nobiles, ſed veluti quædam animantia plerumq; generosa vires ignorant et ſe aliquid poſse diffidunt. Hi veluti in novum veniſsent orbem ſubveri cuncta ſingula nimis observare et ſe ſe ni[-]hil ſcire quod necdum in omnia faciles ſingula probaverint, condemnant, aurum proferunt, et auri ignorant [prae]tium. Sed talib9 principio dolenda ſucceſsu demum felicior doctrina est, non latent quos et natura p[er] ingenium et indoles per conatũ erexit in doctrinam. Deteriores illi, qui in scholis asini, extra limen iactantia temulenti Omnia ſe noſse probaſse ſingula, nihil non ausum affirmare ambit ubiq; intelligens videri rudib9 admirand9, ridend9 doctis, ſibi miser, prudentib9 miserabilis. Qui vero antequam pedem excolis pri9 animum extularant quia instudium et Literas ſocordes, et ubi Laborandum eſset per industriã ignavi, dum in reliquo vitae decursu bubulcis ſviniles, quam nativæ indoli. E Gymnasijs ergo tanquam eluco prodeunt ingenio ſylvestres, quib9 ſi vivendi et bibendi Licentia acceſserit, quid quid integrum honesti erat, in fa[e]cliſsimis hisce putrescit doliis.
{stor. 4}
Hoc enim homines ſunt, qui vuvunt ut bibant, non bibunt ut vivant; poti9 mæro Zytowe quam ratione pleni. Attamen ſi vel occasio Idiotas probaverit v[el] plurium doctrina quales honesti ſtimulos excitarit iam damnare perditos in ſcholis annos intales ſe incidiſse, qui aut male invigilarint, aut ſecum agere ad profectum Cõmode nequijſsent. alios ſcilicet damnant ſuæ obliti pertinatia[e] et languoris. Ad eosdem pertine[n]t qui in ſcholasticis utrumq; instructi ad alia rudiores. ultimo demum ſunt qui ad ſcholam vituli, ab illa boves abeunt. Quos nec natura e[ss]e dedit, nec ſu9 olim arbitrio numinis ſtatus requirit doctiores. Omnib9 itaq; hoc meo vili prodeſse Labore conabor, erigendo primos alios instruendo et Commodam ad futuros us9 afferendo materiam. Ultimis tamen imparem hunc Laborem ſentio quos ſcilicet nec Deus fecit. Ego ex politor tantum ingenij ſuum non auctor ex cavâ arbore et inepta nunquam artificiosum vivet delubrum. Materiã etiam requirit, qui ſine Crimine voluerit operari honori artificis detrahit, qui desperata elaborat nempe circa in utilia diligens et vanė ſollicitus. Itaq; illos tantum hic instruam, quos aut ingenium aut indoles nativi sanguinis aut timor aut pudor fecit generosos. Compensabunt illi Lucina[e] in vidiam decori ė p[ro]prio, qui vero alieno illustres ne incerta teneant, ſuum Labore efficient.
Operis ergo hui9 materia amplior quidem est, quia ad omnes
{stor. 4a}
ſe extendet circumstantias, cum insingulis Rhetoricæ officijs Curcios eſse dedeceat. Quam tamen amplitudinem ad breviora arctabo, ubiq; Copiosus nullibi ſuper flu9[!] et veluti inbrevia bella totam Magnitudinem Rhetorices ductis characterib9 adumbrabo. Dispositio vero in hos divisa est Titulos. [Pri]mo Quod ad necessaria præparamenta pertinet expediemus uti Figuras ad Admirationem Rhetoris Novas per Alphabetum ſymbola Ca[e]sarum, tam orientaliũ quam Occidentalium ſymbolica dicta. [Secun]do Ipsam Rhetoricam, quo ad communia et particularia artificia.
[Ter]tio Eruditiones ſententias breviter per Alphabetum Senecianas et Praxes
in omni materiâ expediam. Corallium
addam de Sacra Rhetorica seu de Conci-
onib9, et breviter eruditionem
Teu originem Regni
Розпізнано проектом "Медієвіст"